دستگاه تشخیص دیابت چگونه عمل می‌کند

دستگاه‌های تشخیص دیابت در ایران، مانند سایر نقاط جهان، بر اساس اندازه‌گیری سطح قند خون کار می‌کنند. روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری قند خون وجود دارد که در تشخیص دیابت استفاده می‌شوند. در اینجا به بررسی این روش‌ها و نحوه عملکرد دستگاه‌های مربوطه در ایران می‌پردازیم:

**1. اندازه‌گیری قند خون ناشتا (Fasting Plasma Glucose - FPG):**

* **نحوه عملکرد:** در این آزمایش، فرد باید حداقل 8 ساعت ناشتا باشد (یعنی هیچ غذا یا نوشیدنی، به جز آب، مصرف نکند). سپس یک نمونه خون از ورید (معمولاً از بازو) گرفته می‌شود و سطح قند خون اندازه‌گیری می‌شود.
* **دستگاه مورد استفاده:** نمونه خون به آزمایشگاه ارسال می‌شود و در آنجا با استفاده از دستگاه‌های **آنالایزر بیوشیمی (Biochemistry Analyzer)**، سطح گلوکز خون اندازه‌گیری می‌شود. این دستگاه‌ها از روش‌های مختلفی مانند روش آنزیمی گلوکز اکسیداز (Glucose Oxidase) یا هگزوکیناز (Hexokinase) برای تعیین دقیق میزان گلوکز استفاده می‌کنند.
* **محدوده نرمال و تشخیصی:**
* قند خون ناشتا کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر: نرمال
* قند خون ناشتا بین 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر: پیش دیابت (اختلال در تحمل گلوکز ناشتا)
* قند خون ناشتا 126 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بیشتر: دیابت (نیاز به تکرار آزمایش در روز دیگر برای تایید)

**2. آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (Oral Glucose Tolerance Test - OGTT):**

* **نحوه عملکرد:** در این آزمایش، ابتدا یک نمونه خون ناشتا گرفته می‌شود. سپس فرد محلولی حاوی 75 گرم گلوکز را می‌نوشد. در فواصل زمانی مشخص (معمولاً 1 و 2 ساعت بعد از نوشیدن محلول)، نمونه‌های خون دیگری گرفته شده و سطح قند خون اندازه‌گیری می‌شود.
* **دستگاه مورد استفاده:** مانند آزمایش قند خون ناشتا، نمونه‌های خون به آزمایشگاه ارسال شده و با استفاده از دستگاه‌های **آنالایزر بیوشیمی**، سطح گلوکز خون در هر نوبت اندازه‌گیری می‌شود.
* **محدوده نرمال و تشخیصی:**
* قند خون 2 ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز کمتر از 140 میلی‌گرم در دسی‌لیتر: نرمال
* قند خون 2 ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز بین 140 تا 199 میلی‌گرم در دسی‌لیتر: پیش دیابت (اختلال در تحمل گلوکز)
* قند خون 2 ساعت بعد از نوشیدن محلول گلوکز 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بیشتر: دیابت

**3. آزمایش هموگلوبین A1c (HbA1c):**

* **نحوه عملکرد:** این آزمایش، میانگین سطح قند خون را در 2 تا 3 ماه گذشته نشان می‌دهد. هموگلوبین A1c نشان دهنده میزان اتصال گلوکز به هموگلوبین (پروتئین حمل‌کننده اکسیژن در گلبول‌های قرمز) است. هرچه سطح قند خون بالاتر باشد، میزان اتصال گلوکز به هموگلوبین بیشتر خواهد بود. این آزمایش نیازی به ناشتا بودن ندارد.
* **دستگاه مورد استفاده:** نمونه خون به آزمایشگاه ارسال می‌شود و با استفاده از دستگاه‌های **آنالایزر هموگلوبین (Hemoglobin Analyzer)**، سطح HbA1c اندازه‌گیری می‌شود. این دستگاه‌ها از روش‌های مختلفی مانند کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) یا ایمونواسی برای تعیین دقیق میزان HbA1c استفاده می‌کنند.
* **محدوده نرمال و تشخیصی:**
* HbA1c کمتر از 5.7%: نرمال
* HbA1c بین 5.7% تا 6.4%: پیش دیابت
* HbA1c 6.5% یا بیشتر: دیابت

**4. اندازه‌گیری قند خون تصادفی (Random Plasma Glucose):**

* **نحوه عملکرد:** این آزمایش در هر زمانی از روز و بدون نیاز به ناشتا بودن انجام می‌شود. یک نمونه خون از ورید گرفته شده و سطح قند خون اندازه‌گیری می‌شود.
* **دستگاه مورد استفاده:** مشابه آزمایش قند خون ناشتا و OGTT، نمونه خون به آزمایشگاه ارسال شده و با استفاده از دستگاه‌های **آنالایزر بیوشیمی**، سطح گلوکز خون اندازه‌گیری می‌شود.
* **محدوده تشخیصی:** اگر قند خون تصادفی 200 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا بیشتر باشد و فرد علائم کلاسیک دیابت (مانند تشنگی زیاد، تکرر ادرار و کاهش وزن غیرقابل توجیه) را نیز داشته باشد، ممکن است تشخیص دیابت مطرح شود. با این حال، برای تایید تشخیص، انجام آزمایش‌های دیگری مانند قند خون ناشتا یا HbA1c ضروری است.

**دستگاه‌های مورد استفاده در منزل (گلوکومترها):**

علاوه بر آزمایشگاه‌ها، افراد مبتلا به دیابت می‌توانند از دستگاه‌های **گلوکومتر (Glucometer)** برای اندازه‌گیری قند خون در منزل استفاده کنند. این دستگاه‌ها معمولاً شامل یک قلم لانست (Lancet Device) برای گرفتن یک قطره خون از انگشت، نوارهای تست قند خون (Blood Glucose Test Strips) و خود دستگاه گلوکومتر هستند.

* **نحوه عملکرد:** فرد با استفاده از قلم لانست، یک سوراخ کوچک در انگشت خود ایجاد می‌کند و یک قطره خون را روی نوار تست قرار می‌دهد. نوار تست داخل دستگاه گلوکومتر قرار داده می‌شود و دستگاه پس از چند ثانیه، سطح قند خون را نمایش می‌دهد.
* **نکات مهم:** استفاده صحیح از گلوکومتر و نوارهای تست، کالیبره کردن منظم دستگاه و رعایت بهداشت در هنگام نمونه‌گیری، برای اطمینان از دقت نتایج بسیار مهم است.

**در دسترس بودن و کیفیت دستگاه‌ها در ایران:**

* دستگاه‌های آنالایزر بیوشیمی و هموگلوبین مورد استفاده در آزمایشگاه‌های ایران، معمولاً از برندهای معتبر جهانی (مانند Roche، Siemens، Abbott و Beckman Coulter) تهیه می‌شوند و از کیفیت بالایی برخوردار هستند.
* گلوکومترها نیز در انواع مختلف و از برندهای گوناگون در داروخانه‌های سراسر ایران در دسترس هستند.
* وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، نظارت دقیقی بر کیفیت و استاندارد دستگاه‌ها و مواد مصرفی پزشکی دارند.

**مراحل تشخیص دیابت در ایران:**

1. **مراجعه به پزشک:** در صورت داشتن علائم دیابت یا عوامل خطر (مانند سابقه خانوادگی دیابت، اضافه وزن، کم‌تحرکی و غیره)، باید به پزشک مراجعه کرد.
2. **انجام آزمایش‌های تشخیصی:** پزشک با توجه به علائم و شرایط فرد، آزمایش‌های لازم (مانند قند خون ناشتا، OGTT یا HbA1c) را تجویز می‌کند.
3. **تفسیر نتایج آزمایش:** نتایج آزمایش‌ها توسط پزشک تفسیر شده و در صورت تشخیص دیابت، برنامه درمانی مناسب (شامل تغییر سبک زندگی، رژیم غذایی، ورزش و دارو) تجویز می‌شود.

**نتیجه‌گیری:**

تشخیص دیابت در ایران بر اساس استانداردهای بین‌المللی و با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و دقیق انجام می‌شود. دسترسی به آزمایشگاه‌های مجهز و گلوکومترها در سراسر کشور، امکان تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب دیابت را فراهم کرده است.

اگر تجهیزات پزشکی دارید و به کار فروش محصولات تجهیزات پزشکی مشغول می باشید در سایت تجهیزات پزشکی ها به نشانی https://www.TajhizatPezeshkiHa.ir می توانید رزومه و آگهی خود را ثبت کنید. این سایت این امکان را به فروشندگان تجهیزات پزشکی می دهد تا خود را به مشتریان معرفی کنند.